ازدواج موقت از دیدگاه استاد شهید مطهری(1)
•
ازدواج موقت از دیدگاه استاد شهید مطهری
دیدگاه شهید مطهری در مورد ازدواج موقت چیست؟
یکی از قوانین درخشان اسلام از دیدگاه مذهب جعفری که مذهب رسمی کشورماست اینست که ازدواج به دو نحو میتواند صورت بگیرد:
دائم و موقت
ازدواج موقت و دائم در پارهای از آثار با هم یکی هستند و در قسمتیاختلاف دارند . آنچه در درجه اول ، این دو را از هم متمایز میکند یکیاینست که زن و مرد تصمیم میگیرند بطور موقت با هم ازدواج کنند و پس ازپایان مدت ، اگر مایل بودند تمدید کنند تمدید میکنند و اگر مایل نبودنداز هم جدا میشوند .دیگر اینکه از لحاظ شرایط ، آزادی بیشتری دارند که بطور دلخواه بهر نحو که بخواهند پیمان میبندند . مثلا در ازدواج دائم خواه ناخواه مرد بایدعهدهدار مخارج روزانه و لباس و مسکن و احتیاجات دیگر زن از قبیل دارو وطبیب بشود ، ولی در ازدواج موقت بستگی دارد بقرارداد آزادی که میان طرفین منعقد میگردد . ممکن است مرد نخواهد یا نتواند متحمل این مخارجبشود ، یا زن نخواهد از پول مرد استفاده کند .
در ازدواج دائم ، زن خواه ناخواه باید مرد را بعنوان رئیس خانوادهبپذیرد و امر او را در حدود مصالح خانواده اطاعت کند . اما در ازدواجموقت بسته بقراردادی است که میان آنها منعقد میگردد .
در ازدواج دائم ، زن و شوهر خواه ناخواه از یکدیگر ارث میبرند . امادر ازدواج موقت چنین نیست .
پس تفاوت اصلی و جوهری ازدواج موقت با ازدواج دائم در اینست کهازدواج موقت از لحاظ حدود و قیود " آزاد " است ، یعنی وابسته بارادهو قرارداد طرفین است . حتی موقت بودن آن نیز در حقیقت نوعی آزادی بطرفین میبخشد و زمان را در اختیارآنها قرار میدهد .
در ازدواج دائم ، هیچکدام از زوجین بدون جلب رضایت دیگری حق ندارنداز بچهدار شدن و تولید نسل جلوگیری کنند ، ولی در ازدواج موقت جلبرضایت طرف دیگر ضرورت ندارد .
در حقیقت این نیز نوعی آزادی دیگر استکه بزوجین داده شده است .اثری که از این ازدواج تولید میشود یعنی فرزندی که بوجود میآید بافرزند ناشی از ازدواج دائم هیچگونه تفاوتی ندارد .مهر ، هم در ازدواج دائم لازم است و هم در ازدواج موقت . با اینتفاوت که در ازدواج موقت ، عدم ذکر مهر موجب بطلان عقد است و درازدواج دائم ، عقد باطل نیست . مهرالمثل تعیین میشود .همانطوریکه در عقد دائم ، مادر و دختر زوجه بر زوج ، و پدر و پسر زوجبر زوجه حرام و محرم میگردند در عقد منقطع نیز چنین است و همانطوریکهخواستگاری کردن زوجه دائم بر دیگران حرام است ، خواستگاری زوجه موقتنیز بر دیگران نیز حرام است ، همانطوریکه زنای با زوجه دائم غیر ، موجبحرمت ابدی میشود ، خواستگاری زوجه موقت نیز بر دیگران ابدی میشود ،زنای با زوجه موقت نیز موجب حرمت ابدی میشود . همانطور که زوجه دائم بعد از طلاق باید مدتی عده نگهدارد ، زوجه موقت نیز بعد از تمام شدن مدتیا بخشیدن آن باید عده نگهدارد . با این تفاوت که عده زن دائم سه نوبتعادت ماهانه است و عده زن غیر دائم دو نوبت یا چهل و پنج روز . درازدواج دائم جمع میان دو خواهر جایز نیست ، در ازدواج موقت نیز روانیست .
اینست آنچیزی که بنام ازدواج موقت یا نکاح منقطعدر فقه شیعه آمده است و قانون مدنی ما نیز عین آنرا بیان کرده است .بدیهی است که ما طرفدار این قانون با این خصوصیات هستیم ، و امااینکه مردم ما بنام این قانون سوء استفادههائی کرده و میکنند ، ربطیبقانون ندارد . لغو این قانون ، جلوی آن سوء استفادهها را نمیگیرد بلکه شکل آنها را عوض میکند . بعلاوه صدها مفاسدی که از خود لغو قانونبرمیخیزد .
ما نباید آنجا که انسانها را باید اصلاح و آگاه کنیم بدلیل عدم عرضه ولیاقت در اصلاح انسانها مرتبا بجان مواد قانونی بیفتیم ، انسانها راتبرئه کنیم و قوانین را مسئول بدانیم .
اکنون ببینیم با بودن ازدواج دائم ، چه ضرورتی هست که قانونی بنامقانون ازدواج موقت بوده باشد ، آیا ازدواج موقت بقول نویسندگان زن روزبا حیثیت انسانی زن و با روح اعلامیه حقوق بشر منافات دارد ؟ آیا ازدواجموقت اگر هم لازم بوده است در دوران کهن لازم بوده است . اما زندگی وشرایط و اقتضای زمان حاضر با آن موافقت ندارد ؟
ما این مطلب را تحت دو عنوان بررسی میکنیم :
الف - زندگی امروز و ازدواج موقت .
ب - مفاسد و معایب ازدواج موقت .
یادداشتهای مرتبط:
زندگی امروز و ازدواج موقت
تحصیل که دبستان و دبیرستان و دانشگاه را بدون تأخیر و رد شدن در امتحانآخر سال و یا در کنکور دانشگاه گذرانده باشد در 25 سالگی فارغ التحصیلمیگردد و از این ببعد میتواند درآمدی داشته باشد . قطعا سه چهار سال همطول میکشد تا بتواند سر و سامان مختصری برای خود تهیه کند و آماده ازدواجدائم گردد . همچنین است یک دختر موفق که دوران تحصیل را میخواهند طیکند .
جوان امروز و دوره بلوغ و بحران جنسی
آیا جوانان حاضرند یکدوره " رهبانیت موقت " را طی کنند و خود راسخت تحت فشار و ریاضت قرار دهند تا زمانیکهامکانات ازدواج دائم پیدا شود ؟ فرضا جوانی حاضر گردد رهبانیت موقت رابپذیرد آیا طبیعت حاضر است از ایجاد عوارض روانی سهمگین و خطرناکی کهدر اثر ممانعت از اعمال غریزه جنسی پیدا میشود و روانکاوی امروز از رویآنها پرده برداشته است صرفنظر کند ؟
دو راه بیشتر باقی نمیماند ، یا اینکه جوانان را بحال خود رها کنیم وبروی خود نیاوریم . بیک پسر بچه اجازه دهیم از صدها دختر کام برگیرد ، وبیکدختر اجازه دهیم با دهها پسر رابطه نامشروع داشته باشد و چندین بارسقط جنین کند . یعنی عملا کمونیسم جنسی را بپذیریم . و چون به پسر و دختر" متساویا " اجازه دادهایم ، روح اعلامیه حقوق بشر را از خود شادکردهایم ، زیرا روح اعلامیه حقوق بشر از نظر بسیاری از کوته فکران اینستکه زن و مرد اگر بناست بجهنم دره هم سقوط کنند دوش بدوش یکدیگر و بازوببازوی هم و بالاخره " متساویا " سقوط کنند .آیا این چنین پسران و دخترانی با چنین روابط فراوان و بیحدی در دوران
تحصیل پس از ازدواج دائم ، مرد زندگی و زن خانواده خواهند بود ؟
راه دوم ، ازدواج موقت و آزاد است . ازدواج موقت در درجه اول زن رامحدود میکند که در آن واحد زوجه دو نفر نباشد ، بدیهی است که محدود شدنزن مستلزم محدود شدن مرد نیز خواه ناخواه هست . وقتی که هر زنی بمردمعینی اختصاص پیدا کند قهرا هر مردی هم بزن معین اختصاص پیدا میکند .
مگر آنکه از یکطرف عدد بیشتری باشند . بدین ترتیب پسر و دختر دورانتحصیل خود را میگذرانند بدون آنکه رهبانیت موقت و عوارض آنرا تحملکرده باشند و بدون آنکه در ورطه کمونیسم جنسی افتاده باشند .
ازدواج آزمایشی
من از شما میپرسم : اینکه اروپائیان وجود یک عده از زنان بدکار را درمحل معین از هر شهری تحت نظر و مراقبت دولت لازم و ضروری میدانند برایچیست ؟ آیا جز اینست که وجود مردان مجردی را که قادر بازدواج دائمنیستند خطر بزرگی برای خانوادهها بحساب میآورند .
کتاب نظام حقوق زن در اسلام
نوشته ی استاد شهید مطهری
یادداشتهای مرتبط: