عوارض و آسیب های معنوی و اخروی استمنا
•
عوارض و آسیب های معنوی و اخروی استمنا
د) آسیبهای معنوی و اخروی
همه آسیبهای سه گانه که سخن از آنها به میان رفت قابل اصلاح و جبران است اما آسیب معنوی به این راحتی قابل جبران نیست چون اولاً: آسیب به قلب و دل است که هیچ بعد از وجود آدمی به ارزش، کارایی، حساسیت و لطافت قلب و دل او نیست. به تعبیر قرآن و روایات اسلامی، گناه به انسان سرازیر میشود و آن را فاسد و از کار میاندازد. ثانیاً: این آسیب فقط دنیوی نیست.
قرآن کریم میفرماید: چنین نیست که بعضی خیال میکنند، بلکه اعمال خلافشان چون زنگاری بر دلهایشان نشسته، لذا از درک حقیقت واماندهاند: «کلا بل ران علی قلوبهم ما کانوا یکسبون» (مطففین، آیه 14)
کلمه «ران» در آیه مذکور به معنای زنگار است. زنگ یا زنگار در امور مادی همان چیزی است که روی فلزات و اشیای قیمتی مینشیند، همان لایه قرمز رنگی که بر اثر رطوبت هوا روی آهم و مانند آن ظاهر میشود و معمولاً نشانه پوسیدن و از بین رفتن شفافیت و درخشندگی آن و در نهایت ضایع شدن و از بین رفتن آن است. (تفسیر نمونه، ذیل آیه 14 مطففین.)
آری، بدترین اثر گناه، تاریک ساختن قلب و از میان بردن نور علم و حس تشخیص است. «گناهان از اعضا و جوارح سرازیر قلب میشوند» (همان)
مرحوم علامه طباطبایی رحمه الله در تفسیر المیزان (ذیل آین مطففین: 14) میفرماید: از آیه شریفه سه نکته استفاده میشود:
1. اعمال زشت، نقش و صورتی به نفس و روح انسان میدهند؛
2. این نقش و صورت خاص، مانع آن است که نفس آدمی حق و حقیقت را درک کند؛
3. نفس آدمی به حسب طبع اولیهاش صفا و جلایی دارد که با داشتن آن، حق را آن طور که هست درک میکند. قلب از دیدگاه قرآن جایگاه مهمی دارد قرآن کریم اولاً: قلب را مهمترین مرکز شناخت در انسان معرفی میکند. ثانیاً: بیماری قلب را مهمترین بیماری به حساب میآورد و از این بیماری به تعابیر مختلف و عجیب یاد میکند: قلب بیمار، قساوت قلب، انحراف قلب، زنگار قلب، کور شدن قلب، مهر شدن قلب، قفل شدن قلب و بالاخره از همه مهمتر مردن قلب. که جمعاً بیش از هفتاد و دو مورد آمده است.
در اهمیت گناه از دیدگاه اسلام همین بس که اسلام اولاً: کیفر و اثر آن را منحصر به دنیا نکرده است.(مائده، آیه 33) ثانیاً: از اندیشه و فکر گناه هم منع کرده است تا گناه را از سرچشمه خشک کند. علی (ع) میفرماید: کسی که در انجام گناه زیاد فکر کند، بالاخره به گناه کشیده میشود (غررالحکم). ثالثاً: از گناه به عنوان درد و بیماری یاد کرده است. (علی (ع) برای دلها بیماریای، دردناکتر از گناه نیست (بحار الانوار، ج 73، ص 342). رابعاً: از رفاقت و دوستی با گنهکار و شرکت در مجالس گناه به شدت نهی کرده است. علی (ع): بر فرد مسلمان شایسته نیست که با گنهکار طرح رفاقت و دوستی بریزد. (وسائل الشیعه، ج2، ص 269). خامساً: ترک گناه را بهترین عبادت برشمرده است. (علی (ع): برتری عبادت، دوری گزیدن از گناه است.)
اینها بخش بسیار اندک از هشدارهایی است که اسلام برای دفع اثر زیانبار گناه به انسانها داده است.
برای این که به تأثیر گناه بر دل و قلب بیشتر پی ببریم، به عنوان نمونه به ذکر چند روایت اکتفا میکنیم:
رسول اکرم (ص) میفرماید: وقتی انسان مؤمن گناهی را مرتکب میشود، لکه سیاهی در قلبش پیدا میشود که اگر دل از آن بکند و توبهکرده و از خداوند آمرزش طلبد دوباره قلبش شفاف میشود و اگر گناه را ادامه دهد، سیاهی تمام قلبش را فرا میگیرد. (تفسیر المیزان، ذیل آیه 14 مطففین)
رسول گرامی اسلام(ص): وقتی حرامها نادیده گرفته شود و کسی مرتکب آنها شود، خداوند طوری بر دلش مهر میزند که بعد از آن دیگر قدرت درک و فهم را نداشته باشد. (محمد هویدی، التفسیر المعین.)
دیگری بر قلب وارد شود به جایی میرسد که تمام قلب را فرا گرفته و آن را وارونه میکند. (تفسیر المیزان، ذیل آیه 14 مطففین)
ظرف، وقتی وارونه شود هیچ چیز در آن قرار نمیگیرد، قلب هم در اثر گناه طوری وارونه میشود که دیگر علم و حقیقت در آن جای نمیگیرد.
خودارضایی هم که اسلام به شدت از آن نهی کرده است شاید از همین بابد باشد که اثر در قلب و دل آدمی میگذارد و آثار روحی و روانی خودارضایی که در بخش (ب) بیان گردید، عمدتاً از همین بیماری دل ناشی میشود. در این جا چند روایت در مورد اثر معنوی گناه خودارضایی بیان میکنیم به امید آن که تو ای جوان عزیز و برومند، ای که چشم امید پدر ومادر و جامعه به توست، ای آینده ساز خود و جامعه اسلامی و بالاخره تو ای مبتلا به این گنه خانمانسوز و هلاکت بار به خود آیی و تا دیر نشده خود را از این مهلکه و باتلاق نجات دهی، بدان که میتوانی، حتماً میتوانی!
1. امام صادق(ع): روز قیامت خداوند با شخص خودارضا گفت و گو نمیکند و از چشم خدا میافتد. (میزان الحکمة، ح 18749)
2. رسول خدا(ص): لعنت خدا و ملائکه خداوند و تمام بشر بر شخص خودارضا. (همان، ح 18748)
3. رسول خدا(ص): کسی که خودارضایی میکند، ملعون است. (همان، ح 18751)
4. امام صادق(ع): خودارضایی گناه بزرگی است که خداوند در قرآن از آن نهی فرموده است. (همان، ح 18750)
5. امام صادق(ع): برای کسی که خودارضایی کند در قیامت عذاب دردناکی در نظر گرفته شده است. (همان، ح 18749)